Graag wil ik jullie wat vertellen over vitamine B12. Misschien hoor je mensen wel eens zeggen: “Eet je vlees, anders krijg je B12 tekort”. Zo eenvoudig ligt het helaas niet, aangezien je als omnivoor net zo goed een tekort op kunt lopen. Twee jaar geleden kreeg ik namelijk zelf te horen dat ik een vitamine B12 tekort had, terwijl ik vrijwel elke dag vlees at. Ook heb ik een gastroscopie (kijkonderzoek van de binnenkant van de slokdarm, maag en het eerste deel van de dunne darm) gehad, waar ik het nog flink benauwd van kan krijgen als ik er aan terug denk. Uit het onderzoek kwam niks, dus werd de aanname gemaakt dat ik het tekort in de loop der jaren heb opgebouwd en moest ik om de 4-6 weken naar de dokter voor een injectie. Na zelf op onderzoek uit te zijn gegaan, heb ik wel wat verbanden kunnen leggen.
B12 is essentieel voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor een goede werking van het zenuwstelsel. Ook is vitamine B12 nodig voor de metabolisme van foliumzuur (vitamine B11). De vitamine wordt in het lichaam geabsorbeerd met behulp van een stof die Intrinsic Factor (IF) heet. Hierover meer in de volgende alinea. Vitamine B12 is de enige wateroplosbare vitamine die in het lichaam wordt opgeslagen in de lever. Vroeger werd dan ook lever of leverextract gegeven aan mensen die een tekort aan deze vitamine hadden.
Deze stof is een bestanddeel van het maagsap dat wordt geproduceerd door het maagslijmvlies. Als het maagslijmvlies blijvend zwaar beschadigd is of een deel van de maag is verwijderd, kan het slijmvlies niet of nauwelijks maagsap produceren. Doordat er geen IF meer wordt aangemaakt, kan een vitamine B12 tekort ontstaan doordat het niet meer kan worden opgenomen. Vaak komt een vitamine B12 tekort voor bij ouderen, omdat zij een gebrek aan IF kunnen hebben of een maagaandoening.
De opname van vitamine B12 uit voeding is een ingewikkeld proces. In de maag wordt vitamine B12 door maagzuur en pepsine (een enzym) van voedingseiwitten los gemaakt en tijdelijk gebonden aan haptocorrinen (R-eiwitten) uit speeksel en slijm afkomstig uit slokdarm en maag.
In de twaalfvingerige darm (in een niet-zuur milieu) maken enzymen van de alvleesklier vitamine B12 los van de R-eiwitten, waarna de vitamine wordt gekoppeld aan IF. Vervolgens wordt vitamine B12 in het laatste deel van de dunne darm na binding aan specifieke receptoren via actief transport opgenomen (calciumafhankelijke endocytose), op voorwaarde dat de vitamine is gekoppeld aan IF.
Niet aan IF gebonden vitamine B12 kan via passieve diffusie (over de hele lengte van het maagdarmkanaal) worden opgenomen, maar deze vorm van opname is zeer inefficiënt. In de afwezigheid van IF wordt slechts 1% van de vitamine B12 opgenomen (dit geldt ook voor vitamine B12 dat door bacteriën in de dikke darm wordt geproduceerd). Bovendien wordt vitamine B12 dat niet is gekoppeld aan IF sneller afgebroken door eiwitsplitsende enzymen en darmbacteriën. Dit betekent dat bij een verstoorde opname hoge doses vitamine B12 nodig zijn in de vorm van supplementen, vaak in de vorm van pillen.
Het lichaam kan een voorraad voor twee jaar opslaan in de lever en symptomen van een tekort kan tot twaalf jaar op zich laten wachten. Voor vegetariërs en veganisten wordt aangeraden om extra supplementen naast hun eetpatroon te nemen, omdat vitamine B12 uitsluitend in dierlijke producten voor komt. Ook zijn er producten op de markt waar deze vitamine extra aan is toegevoegd. Er wordt gedacht dat sommige algen en wieren ook vitamine B12 bevatten. Deze stof lijkt echter op vitamine B12, maar heeft niet de vitaminewerking. Voor veganisten zijn wieren en algen dus geen geschikt alternatief om een B12 tekort te kunnen voorkomen.
Een vitamine B12 tekort leidt na verloop van tijd tot een vorm van bloedarmoede (pernicieuze anemie) en neurologische gevolgen, zoals tintelingen in de vingers, geheugenverlies, coördinatiestoornissen en spierzwakte in de benen. Deze klachten kunnen ook voorkomen zonder afwijkingen in het bloedbeeld.
Het is niet mogelijk om een toxische (giftige) dosis van deze vitaminen in het lichaam te krijgen. Een dosering van 1 milligram worden met regelmaat gebruikt om pernicieuze anemie te behandelen, zonder bijwerkingen.
Vitamine B12 is een zeer belangrijke vitamine voor het menselijk lichaam en is essentieel voor de aanmaak van rode bloedcellen, een goede werking van het zenuwstelsel en de metabolisme van foliumzuur. De maag, slokdarm, alvleesklier, twaalfvingerige- en dunne darm worden betrokken bij de opname van deze vitamine. Uiteindelijk wordt deze wateroplosbare vitamine opgeslagen in de lever. De Intrinsic Factor (IF) speelt een zeer belangrijke rol bij de opname van de vitamine. Het kan jaren duren voordat symptomen van een vitamine B12 tekort zichtbaar zijn. Voor vegetariërs en veganisten wordt geadviseerd om supplementen te nemen, omdat de vitamine uitsluitend in dierlijke producten voor komt. Algen en wieren zijn geen alternatief voor de vitamine. Een tekort aan de vitamine kan leiden tot diverse neurologische problemen, zonder dat het aantoonbaar is in het bloedbeeld. Het is niet mogelijk om een toxische dosis van de vitamine binnen te krijgen.
In mijn situatie kan het dus zijn dat er iets niet goed gaat in de opname van de vitamine. Dit kan liggen aan mijn verstoorde maag-darmflora, aangezien ik mijn hele leven al last heb van een wispelturige darm. Inmiddels ben ik een jaar gestopt met de injecties, om te kijken hoe mijn lichaam daar op reageert. Binnenkort eens langs de dokter om mijn bloedwaarden te laten checken, maar ik voel me goed!
Wil je iets meer verdieping over dit onderwerp? Bekijk dan eens deze website.
– Leer meer over voeding op Organic Kitchen –
0
